Арманистон, кишваре, ки дар минтақаи Қафқози Ҷанубӣ ҷойгир аст, бо анъанаҳои ғании кишоварзии худ машҳур аст. Парвариши зироатҳо аз қабили гандум, ҷав, ангур ва зардолу дар тӯли ҳазорсолаҳо қисми ҷудонашавандаи фарҳанги Арманистон буд. Дар байни ин зироатҳо картошка низ дар таърихи кишоварзӣ ва кулинарии кишвар нақши муҳим бозидааст.
Таърихи парвариши картошка дар Арманистон ба ибтидои асри 19 рост меояд. Картошкаро бори нахуст сарбозони рус, ки аз ватанашон оварда буданд, ба ин минтақа ворид кардаанд. Арманистонҳо дар аввал картошкаро як гиёҳи кунҷкобу экзотикӣ медонистанд ва ба мувофиқ будани он ба заминҳои хушку кӯҳии худ шубҳа доштанд.
Аммо баробари васеъ пахн шудани картошкапарварй арманихо фоидаи ин зироати серсохаро дарк карданд. Картошка зироати беҳтарин барои иқлими сахти кишвар ва заминҳои камбизоат буд, зеро онҳо ба ҳадди ақал об ва маводи ғизоӣ ниёз доранд ва метавонанд дар доираи васеи ҳарорат рӯёнанд. Илова бар ин, картошка як манбаи хуби ғизо ва калория буд, махсусан барои аҳолии камбизоат ва деҳот.
Дар нимаи асри 19 дар Арманистон картошкапарварӣ ба як таҷрибаи муқарраршуда табдил ёфт. Хосил ба микдори зиёд руёнда шуд ва картошка зуд ба хуроки асосй дар рациони Арманистон табдил ёфт. Онҳоро дар таомҳои гуногуни мардумӣ, аз қабили шӯрбои машҳури «Хаш», ки аз пои гов ва картошка пухта мешавад, истифода мекарданд.
Дар солхои Хокимияти Советй картошкапарварй дар Арманистон боз хам тараккй кард ва васеъ карда шуд. Ҳукумат технологияҳои муосири кишоварзиро сармоягузорӣ карда, ба деҳқонон барои афзоиш додани истеҳсоли картошка кӯмакҳо ҷудо намуд. Натичаи хамин аст, ки Арманистон дар Иттифоки Советй ба яке аз мамлакатхои пешкадами картошка-корй табдил ёфт, ки заминхои васеъ барои кишти картошка чудо карда шудаанд.
Аммо дар пайи истиқлолияти Арманистон дар соли 1991 бахши кишоварзии ин кишвар бо мушкилоти ҷиддӣ рӯбарӯ шуд. Фурӯпошии Иттиҳоди Шӯравӣ боиси бӯҳрони шадиди иқтисодӣ гардид, ки ба тамоми соҳаҳои иқтисодиёт, аз ҷумла кишоварзӣ низ таъсир расонд. Набудани сармоягузорӣ ба фанновариҳои муосири кишоварзӣ ва зерсохтор дар якҷоягӣ бо мушкили дастрасӣ ба бозорҳои байналмилалӣ, барои кишоварзони арман рақобат бо ҳамтоёни худ дар кишварҳои дигарро душвор кардааст.
Ба ин душворихо нигох накарда, картошкапарварй кисми мухими хочагии кишлоки Арманистон мебошад. Имрӯз ҳам картошка ба миқдори зиёд парвариш карда мешавад ва онҳо ҳамчун ғизои асосии парҳези Арманистон боқӣ мемонанд. Гузашта аз ин, ҳукумати Арманистон аҳамияти соҳаи кишоварзиро эътироф карда, чанде пеш барои пешбурди таҷрибаҳои устувор ва муосири кишоварзӣ як қатор ташаббусҳоро оғоз кардааст.
Хулоса, таърихи картошкапарварии Арманистон дар бораи заковат ва устувории хочагии кишлоки мамлакат шаходат медихад. Сарфи назар аз мушкилоте, ки дар тӯли солҳо рӯбарӯ шуданд, арманиҳо парвариши ин зироати гуногунсоҳаро идома доданд, ки дар фарҳанг ва ошхонаи онҳо нақши муҳим бозидааст. Бо сармоягузорӣ ва дастгирии доимӣ, парвариши картошка дар Арманистон омода аст, ки минбаъд рушд кунад ва ба рушди иқтисодӣ ва пухтупази кишвар саҳм гузорад.